Dług alimentacyjny to sytuacja, w której osoba zobowiązana do płacenia alimentów na rzecz swojego dziecka nie wywiązuje się z tego obowiązku. Jest to problem społeczny, który dotyka wielu rodzin w Polsce. Według danych BIG InfoMonitor, w 2023 roku długi alimentacyjne wzrosły o 3,2 mld zł, do 13,9 mld zł. Największy dłużnik alimentacyjny ma 45 lat i pochodzi z Wielkopolski. Jego zadłużenie wynosi ponad 867 tys. zł.
Dług alimentacyjny ma negatywne konsekwencje zarówno dla wierzyciela, czyli dziecka, jak i dla dłużnika. Dziecko może cierpieć z powodu braku środków na utrzymanie i wychowanie, a także z powodu zerwania więzi z rodzicem. Dłużnik natomiast naraża się na sankcje prawne, takie jak egzekucja komornicza, wpis do rejestru dłużników, a nawet pozbawienie wolności.
W tym artykule przyjrzymy się bliżej kwestii długu alimentacyjnego a dorosłych dzieci. Czy rodzic musi płacić alimenty na rzecz dziecka, które osiągnęło pełnoletniość? Czy dług alimentacyjny ulega przedawnieniu? Jak dochodzić swoich praw w przypadku niewywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w dalszej części tekstu.
Kiedy rodzic musi płacić alimenty na rzecz dorosłego dziecka?
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, rodzice mają obowiązek płacić alimenty na rzecz dziecka, które nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać, chyba że dochody z majątku dziecka są wystarczające do pokrycia kosztów jego utrzymania i wychowania. Oznacza to, że pełnoletniość dziecka nie zwalnia rodzica z obowiązku alimentacyjnego, jeśli dziecko nadal potrzebuje wsparcia finansowego.
Najczęstszym przypadkiem, w którym rodzic musi płacić alimenty na rzecz dorosłego dziecka, jest kontynuowanie przez dziecko nauki. Jeśli dziecko uczy się w szkole średniej, studiuje lub odbywa staż, to rodzic ma obowiązek zapewnić mu środki na utrzymanie i wychowanie, o ile dziecko nie ma własnych dochodów lub majątku. Rodzic nie może odmówić płacenia alimentów, argumentując, że dziecko powinno podjąć pracę lub że wybór kierunku studiów jest nieuzasadniony. Dziecko ma bowiem prawo do takiego samego poziomu życia jak jego rodzice.
Innym przypadkiem, w którym rodzic musi płacić alimenty na rzecz dorosłego dziecka, jest sytuacja, w której dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać z powodu choroby, niepełnosprawności lub innego uzasadnionego powodu. W takim przypadku rodzic ma obowiązek zapewnić dziecku nie tylko środki na utrzymanie, ale także na leczenie i rehabilitację.
Czy dług alimentacyjny ulega przedawnieniu?
Dług alimentacyjny, podobnie jak inne zobowiązania cywilne, podlega przedawnieniu. Oznacza to, że po upływie określonego czasu wierzyciel traci możliwość dochodzenia swoich praw w drodze sądowej. Termin przedawnienia długu alimentacyjnego wynosi 10 lat od dnia, w którym świadczenie alimentacyjne stało się wymagalne. Jeśli więc rodzic nie płacił alimentów przez 10 lat, to dziecko nie może już żądać zapłaty zaległych kwot.
Jednakże, termin przedawnienia może ulec przerwaniu lub zawieszeniu. Przerwanie terminu przedawnienia następuje, gdy wierzyciel podejmuje czynności prawne w celu dochodzenia swoich roszczeń, np. występuje z pozwem do sądu, wnioskuje o egzekucję komorniczą lub zgłasza się do funduszu alimentacyjnego. W takim przypadku bieg terminu przedawnienia zaczyna się na nowo. Zawieszenie terminu przedawnienia następuje, gdy występują okoliczności uniemożliwiające dochodzenie roszczeń, np. gdy wierzyciel lub dłużnik jest niezdolny do czynności prawnych, gdy dłużnik jest zaginiony lub gdy występuje stan klęski żywiołowej. W takim przypadku bieg terminu przedawnienia ulega czasowemu zatrzymaniu. Dodatkowe informacje na ten temat znajdziesz na stronie – https://bookfinanse.pl/zadluzenie-alimentacyjne/.
Jak dochodzić swoich praw w przypadku niewywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego?
Jeśli rodzic nie płaci alimentów na rzecz dziecka, to dziecko ma kilka możliwości dochodzenia swoich praw. Pierwszym krokiem jest próba polubownego rozwiązania sporu, np. poprzez mediację, negocjację lub porozumienie. Jeśli jednak taka próba nie przyniesie skutku, to dziecko może skorzystać z następujących środków prawnych:
- Złożenie pozwu o zapłatę zaległych alimentów do sądu. Sąd może orzec o wysokości długu alimentacyjnego i nakazać dłużnikowi jego spłatę. Sąd może także zmienić wysokość alimentów na przyszłość, jeśli zmieniły się okoliczności majątkowe lub osobiste stron.
- Złożenie wniosku o egzekucję komorniczą do sądu lub komornika. Komornik może zająć majątek dłużnika, np. jego wynagrodzenie, rachunek bankowy, nieruchomość lub pojazd, i zaspokoić wierzytela z jego wartości. Komornik może także zastosować inne środki przymusu, np. zatrzymanie dowodu osobistego, prawa jazdy lub paszportu dłużnika.
- Zgłoszenie się do funduszu alimentacyjnego. Fundusz alimentacyjny to instytucja, która wypłaca świadczenia alimentacyjne na rzecz dzieci, których rodzice nie płacą alimentów. Fundusz alimentacyjny wypłaca świadczenia w wysokości 500 zł miesięcznie na każde dziecko do ukończenia przez nie 18 roku życia. Warunkiem skorzystania z funduszu alimentacyjnego jest złożenie wniosku o egzekucję komorniczą i udowodnienie, że dłużnik nie płaci alimentów od co najmniej dwóch miesięcy.